Werk maken van herstel / Toekomstbestendig waterbeheer

Project - Overgangsbeheer in de Hegewarren

Hege Warren

Polder de Hegewarren, nabij Natura 2000-gebied Alde Feanen, verliest zijn functie als landbouwgrond. Directe aanleiding daarvoor is de opgave om in veenweidegebieden CO2-emissie en bodemdaling te verminderen. Nieuwe inrichting van het gebied staat op termijn in het teken van vernatting, natuur en recreatie met delen open water. Voor het zover is moet eerst het verwervingsproces worden afgerond. Het voor de boezem zetten van een deel van de polder kan naar verwachting pas na 2040. Tot die tijd is er gelegenheid om te experimenteren met nieuwe landgebruiksvormen, tijdens een periode met overgangsbeheer. Hiervoor wordt een lokale ‘innovatieboerderij’ in het leven geroepen.

Een belangrijk doel van overgangsbeheer is om de gronden zo te gebruiken dat de uitgangssituatie voor moerasontwikkeling zo goed mogelijk is. Zolang nog niet vergaand vernat kan worden is het afbouwen van de voedselrijkdom wenselijk. Natte teeltvormen, zoals de teelt van lisdodde, dragen bij aan dat doel. Tegelijkertijd kunnen natte teelten een bijdrage leveren aan de klimaatdoelen: Met hogere waterstanden vermindert de uitstoot van broeikasgassen én er ontstaan mogelijkheden voor waterberging. In de afgelopen jaren deed A&W binnen verschillende projecten ervaring op met natte teelten, zoals Better Wetter en VIPNL Natte teelten. Vanwege die ervaring spelen we binnen de fase van overgangsbeheer in de Hegewarren een adviserende rol.

Een andere vorm van overgangsbeheer waarmee in de Hegewarren wordt geëxperimenteerd is de ontwikkeling van kruidenrijke graslanden bij een hoge grondwaterstand. Hierbij blijft het grasland landbouwkundig gebruikt worden, maar dan in extensieve vorm. Vochtige kruidenrijke graslanden zijn, naast dat vernatting bijdraagt aan de klimaatdoelen, ook interessant vanwege de verhoogde biodiversiteit. Ontwikkeling van bodemleven werkt weer positief door in de bodemkwaliteit. Bovendien is kruidenrijk gras een smakelijk en structuurrijk ruwvoer. Dat kan een goede aanvulling zijn op het eiwitrijke rantsoen van jongvee, droogstaande en hoogproductieve melkkoeien. De ontwikkeling van kruidenrijk grasland op veengronden gaat echter niet vanzelf. Er spelen veel knelpunten. Succesvolle ontwikkeling gaat in verschillende stadia van vernatting, waarbij verschillende graslandtypen worden onderscheiden. A&W stelde in een eerder project over de ontwikkeling van kruidenrijke graslanden een stappenschema op dat ook in de Hegewarren toegepast gaat worden.

Meer informatie over het gebiedsproces in de Hegewarren is te vinden via deze link

Publicaties

Natuerlik Ljouwert 2050

Handreiking Natuerlik Ljouwert 2050

Bekijk PDF online (11,25 MB)
Aanvalsplan Grutto

Ruimtelijke analyse voor Aanvalsplan Grutto-gebied Idzegea e.o.

Bekijk PDF online (8,08 MB)
Scheuren In Arkemheen

Ecologische effecten van het scheuren van grasland in Arkemheen

Bekijk PDF online (1,30 MB)

Gerelateerde projecten

Aanvalsplan Grutto

De weidevogelstand in Nederland, en ook Fryslân, is de afgelopen decennia met sprongen achteruitgegaan, met name in het agrarisch cultuurlandschap. De a..

Steden worden gekenmerkt door een relatief stenige omgeving, waar op het gebied van ecologie vaak nog veel winst valt te behalen. Gelukkig staat vergroening van de stedelijke omgeving in veel gemee..

Begin 2021 zijn waterbuffels geïntroduceerd in Waterlandtak-West, onderdeel van de Diemerscheg bij Amsterdam, om de natuur te versterken. Dit moerasgebied is belangrijk voor soorten als otter, rin..

Het Mosterdveen is een bijzonder natuurgebied op de Veluwe, met delen bos, droge en vochtige heide, licht gebufferde vennen en hoogveenelementen. In dit reliëfrijke gebied liggen de vennen in een..

A&W heeft samen met landschapsarchitect Peter de Ruyter een visie opgesteld op klimaatbestendige veenlandschappen. Opdrachtgever was de Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers (CNK), een samenwerki..

Het huidige landgebruik in het Nederlandse veenweidegebied kent verschillende knelpunten. Bodemdaling, CO2-uitstoot en beperkte mogelijkheden voor waterberging zijn in de afgelopen jaren aanleiding..

In hoeverre vindt er uitwisseling van genen plaats tussen Noordse woelmuizen die voorkomen in twee Natura 2000-gebieden in Noord-Holland? Dit was de onderzoeksvraag van een project dat A&W uitv..

Door intensivering van de landbouw zijn de van origine botanisch waardevolle graslanden in het veenweidelandschap voor een groot gedeelte verdwenen. Diepe ontwatering, hoge mate van bemesting en in..

Versterking van de biodiversiteit staat volop in de belangstelling. Maar hoe kan dat het beste? Voor welke soorten doe je dat en wat hebben die nodig? Wat zijn zinvolle maatregelen en waar? En ook:..

Het Naardermeer is het oudste natuurreservaat van Nederland. Er komen verscheidene soorten moerasbroedvogels voor en een scala aan Natura 2000-habitattypen en -soorten. In het gebied broeden jaarli..

Samen met Sweco werkt A&W aan de opstelling van een inrichtingsplan voor de Verlengde Middenraai. Dit doen we in opdracht van Prolander. De Middenraai is een voormalig landbouwgebied oostelijk..

De Hollands Ankeveense Plassen herbergen van oudsher verscheidene moerasbroedvogelsoorten en Natura 2000 habitattypen. Het open landschap met goed ontwikkeld riet staat echter onder druk. Bovendien..

Het Reevediep is de 'bypass' langs Kampen tussen de IJssel en het Drontermeer. Bij de aanleg ervan is een deel van de oude oever, met leefgebied voor moerasvogels, afgegraven. Om die reden is in ee..

Moerasvogels zijn een goed zichtbare kwaliteit van moerasgebieden. Roerdomp en Grote karekiet zijn dan ook aansprekende vaandeldragers of indicatorsoorten voor het functioneren van waterrijke rietm..

Het Groninger Landschap wil graag het complete beeksysteem van de Hunze herstellen, van Drenthe tot aan het Wad. Daarvoor moet de beek ook weer door de stad Groningen gaan lopen. Zo’n ingrijpende..

Weidevogelbeheer vormt een belangrijk onderdeel van natuurinclusieve landbouw. Nederland speelt internationaal een grote rol als broedgebied voor weidevogels als Grutto, Kievit, Scholekster en Slob..

In 2013 is gestart met de aanleg van De Centrale As in Noordoost-Fryslân. Deze autoweg doorkruist kleinschalig coulisselandschap, wat een goede landschappelijke inpassing vraagt. Daarom zijn veel..

De Alde Feanen, gelegen in het hart van de provincie Fryslân, is met z’n 2.500 ha één van de grootste en belangrijkste laagveenmoerassen van Nederland. Net als elders in ons land heeft het geb..

De Friese boezem is het verspreid over de gehele provincie aanwezige, aaneengesloten stelsel van waterwegen, meren en plassen. Een belangrijk onderdeel daarvan is het Friese Merengebied, dat van ou..

Veranderingen in de waterhuishouding kunnen via grondwaterstromen verstrekkende ecologische effecten hebben. Moerasvegetaties, heiden, venen en natte graslanden – en de soorten planten en dieren..

Opgaven voor behoud en herstel van natuurwaarden liggen voor een belangrijk deel in Natura 2000-gebieden. A&W is bij meerdere van deze gebieden nauw betrokken, waaronder Van Oordt’s Mersken e..

De recente aanwijzing van Midden-Delfland als Bijzonder Provinciaal Landschap gaf aanleiding tot een toekomstvisie natuur, waarin voor de verschillende landschapstypen in het gebied ontwikkelingspe..

Moerasgebieden herbergen veel natuurwaarden en bieden o.a. broedgebied aan moerasvogels, leefgebied aan amfibieën, libellen en verscheidene zoogdieren en paai- en opgroeigebied aan vissen. Ook spe..

Als onderdeel van het project Better Wetter zijn in het Bûtefjild in Noordoost-Fryslân teeltbedden met veenm..

Om het landschap en de biodiversiteit een kwaliteitsimpuls te geven is aan de westkant van Burgum, in het Nationaal Landschap de Noardlike Fryske Wâlden, een natuurrijk cultuurlandschap ontwikkeld..

De verwachte stijging van de zeespiegel betekent voor ons land dat we veel moeten investeren in de versterking van de kust om het risico op overstromingen in de toekomst tegen te gaan. Daarvoor is..

Wegen en spoorlijnen zijn belangrijke barrières voor dieren met het oog op het risico op aanrijding en de uitwisseling van populaties. Dit speelde ook bij het ontwerp en de aanleg van De Centrale..

Als onderdeel van het project Better Wetter  zijn in het Bûtefjild in Noordoost-Friesland teel..

De problematiek in de Friese veenweiden en wateropgaven die samenhangen met klimaatveranderingen vragen om een nieuwe oriëntatie op het waterbeheer. Om agrarisch gebruik ook in de toekomst te waar..

Fotograaf:
Fotograaf: