Ecologie en klimaat / Toekomstbestendig waterbeheer

Project - Visie op klimaatbestendige veenlandschappen

Visie klimaatbestendige veenlandschappen

A&W heeft samen met landschapsarchitect Peter de Ruyter een visie opgesteld op klimaatbestendige veenlandschappen. Opdrachtgever was de Coalitie Natuurlijke Klimaatbuffers (CNK), een samenwerkingsverband van de natuurorganisaties. De visie levert een inhoudelijke bijdrage aan de maatschappelijke discussies in het Nederlandse laagveenlandschap op dit moment.

In het laagveenlandschap is een transitie naar een meer duurzaam en klimaatbestendig landgebruik en waterbeheer noodzakelijk voor behoud van veenbodem, natuurkwaliteit en gebruiksfuncties. Anno 2022 is de urgentie van de klimaatopgave hoger dan ooit. Natuurgebieden op veen leveren een sterke bijdrage aan de klimaatopgave. Ze doen dat als natuurlijke leveranciers van ecosysteemdiensten zoals waterberging (klimaatadaptatie), koolstofvastlegging (klimaatmitigatie) en biodiversiteit. Om die ecosysteemdiensten te kunnen leveren moeten de verschillende veenkernen niet verder uitdrogen en moet de waterkwaliteit voldoen. Dit vergt veel inspanning in de huidige situatie. Veel van de Nederlandse laagveenmoerassen liggen namelijk hoger in het landschap dan de ontwaterde omgeving. Bovendien is zoet water schaars, en zal de vraag naar zoet water in de toekomst verder toenemen.

De natuurorganisaties zien kansen om in en rond natuurgebieden op een natuurlijke manier water beter op te vangen en vast te houden. Dit is goed voor klimaat en biodiversiteit, en biedt bovendien kansen voor gebruiksfuncties in de omgeving van natuurgebieden. Wanneer ingezet wordt op een robuust systeem op landschapsschaal, met natte overgangsgebieden rondom veenkernen, snijdt het mes aan twee kanten. Goed functionerende natuurgebieden maken dan ook de gebieden daarbuiten, inclusief de landbouw, klimaatbestendiger. Er is in die zin sprake van wederzijds voordeel. Daarbij komt dat met een goed ontwikkeld laagveenlandschap biodiversiteit, cultuurhistorische waarden en een aantrekkelijk landschap niet verloren gaan.

In verschillende laagveenregio’s in Nederland gelden verschillende ecohydrologische principes op landschapsniveau. Ook de menselijke ingrepen in het landschap in het verleden verschillen per regio. Dit betekent dat de oplossingsrichtingen, maatregelpakketten en de rol van natuurgebieden en natte overgangszones als natuurlijke hydrologische buffers per regio verschillen. In de visie tonen we aan de hand van principedoorsneden hoe een meer toekomstbestendig laagveenlandschap eruit zou kunnen zien in de verschillende laagveenregio’s. Aanvullend wordt inzichtelijk gemaakt welke mogelijke ontwikkeltrajecten in beeld komen bij vernatting. Hierbinnen wordt onderscheid gemaakt tussen vochtig tot natte kruidenrijke graslanden, innovatieve natte teeltvormen en ontwikkeling van moerasnatuur met veenaangroei.

De volledige publicatie is hier te downloaden.

Meer weten over dit project?

Wilt u meer weten over dit onderwerp, neemt u dan contact op met:

Ivan

Ivan Mettrop

Expertises: moerasecologie, toekomstbestendig waterbeheer, klimaatadaptatie, paludicultuur

Publicaties

Screenshot 2024 09 02 111705
Ecologie en klimaat 2 september 2024

Verkenning koolstofvastlegging en broeikasgas-emissiereductie in veenweiden door grasland- en slootbeheer

Bekijk PDF online (2,07 MB)
Natuerlik Ljouwert 2050

Handreiking Natuerlik Ljouwert 2050

Bekijk PDF online (11,25 MB)
Mettrop Et Al 2024 Natte Teelten Als Oplossingsrichting

‘Nature-based solutions’ in het veenweidegebied: natte teelten als oplossingsrichting?

Bekijk PDF online (623,87 KB)

Gerelateerde projecten

Polder de Hegewarren, nabij Natura 2000-gebied Alde Feanen, verliest zijn functie als landbouwgrond. Directe aanleiding daarvoor is de opgave om in veenweidegebieden CO2-emissie en bodemdaling te v..

Het huidige landgebruik in het Nederlandse veenweidegebied kent verschillende knelpunten. Bodemdaling, CO2-uitstoot en beperkte mogelijkheden voor waterberging zijn in de afgelopen jaren aanleiding..

Moerasvogels zijn een goed zichtbare kwaliteit van moerasgebieden. Roerdomp en Grote karekiet zijn dan ook aansprekende vaandeldragers of indicatorsoorten voor het functioneren van waterrijke rietm..

De Friese boezem is het verspreid over de gehele provincie aanwezige, aaneengesloten stelsel van waterwegen, meren en plassen. Een belangrijk onderdeel daarvan is het Friese Merengebied, dat van ou..

Veranderingen in de waterhuishouding kunnen via grondwaterstromen verstrekkende ecologische effecten hebben. Moerasvegetaties, heiden, venen en natte graslanden – en de soorten planten en dieren..

Moerasgebieden herbergen veel natuurwaarden en bieden o.a. broedgebied aan moerasvogels, leefgebied aan amfibieën, libellen en verscheidene zoogdieren en paai- en opgroeigebied aan vissen. Ook spe..

Als onderdeel van het project Better Wetter zijn in het Bûtefjild in Noordoost-Fryslân teeltbedden met veenm..

Een groot deel van de Europese trekvogels overwintert in Afrika, in de droge savannes ten zuiden van de Sahara of de vochtige boomsavannes ten zuiden hiervan. Over de factoren en processen die hierbij..

De verwachte stijging van de zeespiegel betekent voor ons land dat we veel moeten investeren in de versterking van de kust om het risico op overstromingen in de toekomst tegen te gaan. Daarvoor is..

Waterbeschikbaarheid is van levensbelang voor de mensen die wonen in het stroomgebied van de Senegal-rivier. Vooral in de droge midden-vallei is de rivier de enige bron van water. Ieder jaar zorgt..

Het broedproces van de kievit in Fryslân komt steeds meer in de knel. Hebben weersomstandigheden direct invloed op het jaarlijkse broedsucces? En hoe groot is de indirecte invloed van het weer via..

Als onderdeel van het project Better Wetter  zijn in het Bûtefjild in Noordoost-Friesland teel..

De problematiek in de Friese veenweiden en wateropgaven die samenhangen met klimaatveranderingen vragen om een nieuwe oriëntatie op het waterbeheer. Om agrarisch gebruik ook in de toekomst te waar..

Fotograaf:
Fotograaf: