Altenburg & Wymenga onderzoekt samen met Waardenburg Ecology of het zwart verven van een wiek van een windturbine helpt om het aantal aanvaringsslachtoffers onder vogels te verminderen. Het onderzoek is een initiatief van de provincie Groningen en RWE in samenwerking met andere overheden, de natuursector en private partijen in de windsector.
Bewegingsonscherpte
Een methode om te voorkomen dat vogels slachtoffer worden door aanvaring met een windturbine is de zichtbaarheid van de draaiende rotorbladen te verhogen. Dit heeft te maken met de bewegingsonscherpte. Uit eerder uitgevoerde laboratoriumexperimenten bleek dat bewegingsonscherpte beperkt kan worden door één van de wieken een andere kleur te geven. Dit principe is recent in de praktijk onderzocht door May et al. (2020) op het eiland Smøla in Noorwegen. Daarbij is onderzocht of het zwart verven van één wiek van een windturbine een reductie van het aantal aanvaringsslachtoffers opleverde. Dit met een positief resultaat: het toepassen van deze maatregel leverde 70% minder vogelslachtoffers op.
Onderzoeksopzet Nederland
Sinds 2021 wordt in Windpark Eemshaven onderzocht of deze aanpak ook in Nederland effectief is. In Nederland komen namelijk deels andere vogelsoorten voor, is het landschap anders dan in Noorwegen en speelt de vogeltrek op rotorhoogte een belangrijke rol in vogelsterfte bij windturbines. Het onderzoek wordt uitgevoerd bij 14 bestaande windturbines van RWE in Windpark Eemshaven. Na een eerste jaar slachtofferonderzoek (nulmeting) is in september 2022 van zeven windturbines één wiek zwart geverfd. Daarna is de effectmeting gestart, waarin gedurende (minimaal) twee jaar slachtofferonderzoek wordt uitgevoerd onder alle 14 windturbines.
Resultaat en effectiviteit
In dit onderzoek bepalen we het verschil in mortaliteit tussen de geverfde turbines en de controleturbines. Dit vergelijken we met het eventuele verschil tussen dezelfde twee groepen tijdens de nulmeting. Inmiddels hebben we de resultaten van het eerste jaar van de effectmeting geanalyseerd en gerapporteerd. Het rapport is via onderstaande link te downloaden. Uit de eerste resultaten bleek, in tegenstelling tot wat werd gehoopt, geen effect van de zwarte wiek. Met andere woorden, we zien geen reductie in het aantal vogelslachtoffers onder de turbines met een zwarte wiek. Er is echter sprake van veel variatie tussen de turbines, de verschillende soortgroepen en de jaren, waardoor het lastig is om duidelijke patronen te zien. Mogelijk kunnen we na het tweede jaar effectmeting (eind 2024) aan de hand van de dan grotere dataset een effect van de zwarte wiek voor specifieke soortgroepen aantonen.
Uitbreiding onderzoek met WT-Bird systemen en een Max 3D vogelradar
Eind 2023 is het onderzoek uitgebreid. Ten eerste zijn door TNO twee WT-Bird systemen geïnstalleerd. Die registreren met behulp van trillingssensoren automatisch de aanvaringen van vogels met de wieken. Daarmee wordt informatie verzameld over de momenten waarop, en omstandigheden waaronder, vogels tegen de wieken vliegen. Ten tweede is een MAX 3D vogelradar geplaatst, waarmee het vlieggedrag van de vogels rondom de turbines met en zonder een zwarte wiek onderzocht kan worden. Het onderzoek loopt nog door tot het einde van 2024. Naar verwachting hebben we dan voor de soortgroepen die in de Eemshaven algemeen voorkomen voldoende inzicht in de effectiviteit van een zwarte wiek om slachtoffers bij windturbines te verminderen.
Het uitgebreide rapport kan worden gedownload via deze link.
