Al in januari 2007 werd door Leo Zwarts en collega’s in de wereld rond Timboektoe in Mali de basis gelegd voor veldwerk in de Sahel om de verspreiding en de habitatkeuze van trekvogels, en later ook Afrikaanse standvogels, in detail vast te leggen. Leo kon toen niet bevroeden dat dat werk meer dan 15 jaar zou beslaan. Dat er duizenden bomen in de Sahel aan nauwkeurige inspecties zouden worden onderworpen. En dat het veldwerk in vrijwel alle landen van de Sahel zou worden uitgevoerd. Van Senegal in West Afrika tot Sudan en Ethiopië in Oost Afrika. Een unieke en ongekende prestatie van Leo en zijn collega’s, die honderden uren door de Afrikaanse savanne liepen en daarbij het wel en wee van de vogels en hun voorkeursbomen nauwkeurig vastlegden. Dat werk in de Sahel is zeker ook uniek omdat de wereld waar dat werk plaatsvond tegenwoordig niet of nauwelijks meer toegankelijk is voor dit soort basaal maar o zo belangrijke veldwerk.
Nu is al dat werk samengevat in een monumentale publicatie, een Sahel-special van Ardea met een serie wetenschappelijke artikelen over de verspreiding, habitatkeuze en ecologie van trekvogels en standvogels in de Sahel. Eén van de bevindingen is dat trekvogels in de Sahel – zoals Grasmus, Gekraagde roodstaart, Tjiftjaf en Baardgrasmus – een sterke voorkeur hebben voor bomen met naalden zoals Acaciabomen. In de Sahel waar deze bomen veel voorkomen, is er sprake van een hoge graasdruk van miljoenen koeien, schapen en geiten, en in het verleden antilopen en gazellen. De naalden beschermen de bomen tegen overmatige vraat, maar tegelijkertijd hebben ze niet geïnvesteerd in natuurlijke insecticiden. Daarom zijn deze bomen rijk aan insecten en daarmee erg aantrekkelijk voor trekvogels.
Via deze Ardea Sahel Special Zwarts Cs 2023 downloaden
Met deze publicatie is een grote bijdrage geleverd aan de kennis over de ecologie van trekvogels en standvogels in de Sahel, die kan dienen als inspiratie voor verder onderzoek en als basis voor beschermingsinitiatieven. Dat is een grote verdienste. We zijn er trots op dat we als bureau hebben kunnen bijdragen aan dit werk, hetzij via veldwerk of de organisatie van het werk. Voor meer informatie over de inhoud van de Ardea en de artikelen zie de website van de NOU.