Foerageerkeuzes van Bruine kiekendieven in en rond de Oostvaardersplassen
Altenburg & Wymenga doet vanaf 2006 onderzoek naar de foerageerkeuzes van in de Oostvaardersplassen broedende Bruine kiekendieven. De kiekendieven jagen deels in de Oostvaardersplassen zelf (op vogels), maar deels ook in het omringende landelijk gebied (vooral op muizen). Foeragerende kiekendieven worden op gestandaardiseerde wijze geteld en hun jaagsucces wordt bepaald. Vanaf 2010 wordt in samenwerking met Staatsbosbeheer-vrijwilliger Wim Schipper, die lang geleden promoveerde op onderzoek naar kiekendieven, ook het broedsucces bepaald, door pas uitgevlogen jongen wekelijks te observeren.
In de eerste jaren vond het onderzoek vooral plaats in de omgeving van Lelystad en Almere. Vanaf 2010 is het onderzoek opgeschaald naar de gehele omgeving van de Oostvaardersplassen. In 2010-2011 werd daarbij samengewerkt met Stichting Werkgroep Grauwe Kiekendief. In Zuidelijk Flevoland wordt vanaf 2010 waargenomen tot aan of even voorbij de Vogelweg, in oostelijk Flevoland tot aan Airport Lelystad. Toen in juni 2014 bleek dat verschillende kiekendieven ten zuiden van Airport Lelystad foerageerden is het studiegebied daar uitgebreid tot aan de Vogelweg. Opdrachtgevers van het onderzoek in de afgelopen jaren waren Gemeente Lelystad (2006-2016), Gemeente Almere (2007, 2010), Provincie Flevoland (2010-2011) en Staatsbosbeheer (2008-2010). Deels zijn de gegevens ook in eigen beheer verzameld. Over het onderzoek zijn verschillende jaarrapportages verschenen (zie bijgevoegde lijst).
Uit de tot nu toe verzamelde gegevens ontstaat het beeld dat de kiekendieven van jaar op jaar verschillende keuzes maken. In muizenrijke jaren foerageren ze vooral buiten de Oostvaardersplassen in graanvelden en speciaal voor kiekendieven ingerichte foerageergebieden. In muizenarme jaren is het jaagsucces buiten de Oostvaardersplassen 5-10 maal lager dan in muizenrijke jaren en jagen ze (noodgedwongen) vooral in de Oostvaardersplassen zelf. In jaren dat kiekendieven relatief veel buiten de Oostvaardersplassen kunnen foerageren is hun broedsucces aanzienlijk hoger. In 2016 en 2017 zal in samenwerking met Staatsbosbeheer en de inzet van een student het muizenaanbod in de foerageergebieden voor kiekendieven en in graanvelden onderzocht worden. Deze gegevens zullen ons nog meer leren over de keuzes die foeragerende kiekendieven maken.
Het mag duidelijk zijn dat een duurzaam agrarisch landschap rondom de Oostvaardersplassen van levensbelang is voor de broedpopulatie van de Bruine kiekendief in het Natura 2000-gebied Oostvaardersplassen. In dit duurzame landschap kunnen de kiekendieven, ondanks de voorziene ontwikkelingen rondom het moerasgebied, over de jaren een voldoende hoog jaagsucces behalen. Dat leidt tot een voldoende hoog broedsucces om de broedpopulatie uit eigen reproductie, dus zonder influx uit andere gebieden, in stand te houden.
De foto's van de kiekendieven zijn gemaakt door Wim Schipper.
U kunt meer informatie krijgen bij drs. Nico Beemster.